ULLA
1650
Ulla-nausta
Det er utruleg å
tenkje
på at dei første nausta i rekkja vart bygde
for over 350
år sidan. Naustrekkja vart bygd i fleire epokar,
og dei fire
største nausta frå høgre er eldst.
To gonger er
naustrekkja ramponert av storm, i 1972 og i 1992, men
bygd opp att i
opphavleg stil. Elles er det berre ei saltebud att. Det
var opphavleg 8
slike saltebuder, ei til kvar gard.
Foto: Knut Hallvard Ulla - 2005 |
1770
Første losen på Ulla
Den første
losen
på Ulla heitte Nils Nilsen og budde i
Ullahammaren. Seinare vart
det mange losar på Ulla losstasjon, dei
fleste var frå
Ulla-gardane. Men dei to siste losane budde i
Ullahammaren. Bildet
viser Sevrin Ullahammer, eller Jubb-Sevrin, som
han vart kalla. Han
budde i Ullahammaren og bygde seinare
Hånes-kyrkja.
Foto: J. Sponland - 1918 |
1849
Ulla-garden brann opp
Slik såg
gardstunet
på Ulla ut våren 1849 då det tok
til å brenne.
40 trehus stod tett saman, og berre 2-3 bygningar
vart redda i
Kari-garden. Men Ulla-bøndene bygde
opp att husa slik dei
stod før brannen. Mange hus vart
kjøpte inne i fjordane
og sette opp att på Ulla. Slik stod det
gamle klyngjetunet til
utskiftinga. Negard var først flytta ut i
1892.
Foto: Knut Hallvard Ulla - 2005 |
1869
Storstorm og ulykke
Midt under
torskefisket den 2.
mars 1869 var det mange båtar ute på
fiskefeltet.
Brått slo veret om og det vart ein uhorveleg
storm.
Åttringane som dei brukte, vart små og
utrygge i uveret.
Mange fekk vanskar med å kome seg velberga
til lands. 18 mann
miste livet i Ullasundet denne dagen. Denne
tragiske ulykka sette fart
i planane om å byggje fyr på Ulla.
Foto: Ukjent |
1874
Ulla fyr teke
i bruk
Etter eitt
år med bygging
vart Ulla fyr teke i bruk til vinterfisket 25.
januar 1874. Det var
berre fyret til høgre på bildet som
var ferdig. Der budde
fyrvaktaren i den tida fisket varte. Det var eit
fiskefyr. Seinare vart
fyret oppgradert, og i 1887 vart det bygd
bustadhus, uthus og
fjøs. Det vart ein familiestasjon og
klassifisert som kystfyr.
Foto 1937 utlånt av Helga Ulla |
1878
Utskifting av
jorda
Rundt år
1880 vart alle
småteigane samla i større teigar
for dei ulike gardane.
Dette gjorde det lettare å drive jorda.
Bildet
viser eit utsnitt av utskiftingskartet frå
1878. Det gamle
klyngjetunet til venstre vart ståande enno
ei tid. Den
første garden som flytta ut var Negard i
1892. Tre gardar, Kari,
Ingeleiv og Mette flytta aldri husa ut av
klyngjetunet.
Foto: Knut Hallvard Ulla - 2002 |
1882
Løeg-fyret
teke i bruk
Løeg-fyret
var kalla opp
att av fyrvaktaren Johan Herman Løeg.
Fyret heitte eigentleg
Ullahammer fyr og skulle skjerme for innlaup
til Ullahammaren gjennom
renna aust for Ullaholmen. Løeg-fyret
var eit fiskefyr som berre
var i drift i fisketida frå januar til
april. Fyret brann ned til
grunnen i 1980 etter at ungdommar hadde sett
fyr på det.
Foto 1975 utlånt av Per Ulla |
1886
Ulla skule
teken i bruk
Staten
kjøpte grunnen
til Ulla fyr på Kvernholmen midt
på 1880-talet.
Grunneigarane på Ulla bestemte seg for
å bruke pengane til
å byggje skule. Skulen fekk ein
sentral plass i bygda, ikkje
berre til undervisning, men han vart mykje
brukt til sosialt
samvær som ungdomslag,
søndagsskule, misjonsforening og
korsong. Og så var der boksamling.
Foto: Knut Hallvard Ulla - 2005 |
1886
Brennevin-utsalet
lagt ned
Handelsmenn
som kom til Ulla,
starta med brennevinutsal alt i
1830-åra. Tida fram til 1890 var
gullalderen for handel og fiske på
Ulla. Utsalet av brennevin var
i andre høgda av Gamlesjøbuda,
eller Elias-buda, som ho
vart kalla seinare. Nedgangstider for fisket
og avhaldsrørsle
gjorde at utsalet vart lagt ned i 1886.
Foto: Knut Hallvard Ulla - 1977 |
1907
GV starta
butikk
Gustav
Vebjørn Ulla
starta butikk i Kari-stova i Ullahammaren i
1907. GV som han vart
kalla,
førte vidare ein lang tradisjon med
handel i Ullahammaren. I
tillegg dreiv han også
telefonstasjonen på Ulla i perioden
frå før krigen til om lag 1950.
Butikken låg i
kjellaren inn døra til høgre.
Der fekk ein tak i det
meste som ein hadde behov for.
Foto: Knut Hallvard Ulla - 1997 |
1915
Løeg-fyret
lagt ned
Etter om lag
30 års drift
vart Ullahammer fyr lagt ned i 1915.
Endringa i fiskerinæringa
med større båtar og motor
gjorde det ikkje
nødvendig å bruke renna for
å kome seg inn til
lands. Etter den tid vart ikkje bygninga
brukt til nokon ting, og den
bar preg av forfall. Ullahammer fyr brann
ned til grunnen i 1980.
Foto: Knut Hallvard Ulla - 1976 |
1939
Siste losen
på Ulla
Dette er
foto av bestefar min,
Karl K. Åkre. Han starta som los i
1905 og slutta som den siste
losen på Ulla i 1939. Det var etter
samanhengande losverksemd
på Ulla i 270 år. Karl var los
på Ulla samtidig med
Sevrin Ullahammer som slutta tidlegare. Karl
var i tillegg fiskar med
fiskebåten "Odin" som han også
brukte som
"losskøyte".
Foto utlånt av Helga Ulla |
1944
Ulla fyr bomba
Den
24.10.1944 vart Ulla fyr
bomba. Bustadhuset, fjøsen og uthuset
vart ikkje råka. Det
var allierte fly som bomba fyret same dagen
som dei bomba
rutebåten "Eira" ved Hestøya
der mange menneske omkom. I 6
år stod det ei provisorisk lykt
på Kvernholmen inntil nytt
fyr vart sett opp på same staden i
1950.
Foto: Ukjent |
1946
Storebuda vart
nedriven
Frå
venstre ser vi taket
av Åkre-fjøsen, Jubb-stova,
Hellevik-stova og Storebuda.
Storebuda var eigentleg eit tranbrenneri.
Den opphavlege Storebuda vart
riven i 1890-åra og då vart
Tranbrenneriet kalla Storebuda.
Rett etter krigen vart Storebuda nedriven og
frakta på
flåtar til Steinshamn på
Harøya der den vart sett
opp att.
Foto frå 1940-åra utlånt av Lars Ulla |
1950 Ulla
fyr bygd opp
att
Etter 5 år
med
provisorisk lanterne på Kvernholmen vart
nytt fyr, bustadhus og
uthus bygd opp att i 1949. Den gamle fjøsen
og dei to gamle
nausta står der framleis. Frå 1950 var
det både
fyrvaktar og assistent på Ulla fyr.
Automatisering gjorde at det
vart mindre behov for bemanning, og i 1994 slutta
siste fyrvaktaren.
Men fyret har framleis ein viktig funksjon.
Foto: Knut Hallvard Ulla - 2005 |
1959 Ulla
skule nedlagt
Dette er siste
klassebilete eg
har frå Ulla skule. F.v. Kjetil, Jostein,
Norvald, Per, Astrid og
Jorunn. Skulen vart nedlagt sommaren 1959 då
ny skule for
Haramsøy stod ferdig på Austnes til
skuleåret
1959/1960. Skulehuset på Ulla vart nytta til
basar og liknande
endå nokre år til, men så vart
den ståande tom
utan inventar og vedlikehald.
Foto 1955 utlånt av Per Åkre |
1965
Gangbru til Ulla fyr
For å gjere
det lettare
for mannskapet på Ulla fyr å kome seg
til og frå
Kvernholmen, vart det bygd ei gangbru over sundet.
Dette er eit
særs solid byggverk som har stått imot
alle stormar. Brua
har fått ein heilt annan verdi i våre
dagar, nemleg at Ulla
fyr er tilgjengeleg som turmål til fots for
alle som vil nyte
naturen i storm og stille.
Foto: Knut Hallvard Ulla - 2002 |
1970
Ullasund bru opna
Ullasund bru vart
opna av
fylkesmann Erling Sandene 20.9.1970. Det
førte til at dei to
øyane vart eit samfunn og stod sterkare
på mange
måtar. Men brua var eit skjørt
byggverk. Alt etter 27
år i 1997 måtte den gamle brua rivast
og erstattast med ei
ny. Og berre eit steinkast unna står dei
gamle nausta som var
bygde av tre i 1650.......
Foto: Knut Hallvard Ulla - 1976. "Skarvaag" på veg til sjøs |
1971 Siste
fiskebåten på Ulla
Etter ein lang
tradisjon med
fiskeri som næringsveg var det slutt i 1971.
Då vart den
siste fiskebåten M-52-H "Reidulf" selt. Det
var brørne
Kåre og Hallvard Ulla som åtte og
dreiv båten.
"Reidulf" var ein overlag fin båt som dei
kjøpte frå
Vigra. Båten vart kalla "Vigra-felå"
fordi han var så
fin. "Reidulf" vart seld til Ellingsøya.
Foto 1970 utlånt av Tor Andre Tomren |
1972
Ulla-nausta i ruinar
Etter orkanen i
1972 var
Ulla-nausta i ruinar. Det starta vel med at
ihopenaustet til Lars- og
Kari-garden vart rive under brubygginga. Det vart
eit ope rom midt i
rekkje så nausta ikkje kunne støtte
seg på
kvarandre. Då orkanen kom, vart Mali-naustet
heilt rasert, og
Mette-naustet stod på skakke slik vi ser
på fotografiet.
Restaureringa vart sett i gang i 1974-75.
Foto 1973 utlånt av Møre og Romsdal fylke, kulturavdelinga |
1972
Butikken vart
nedlagt
Gustav V. Ulla
starta butikk i
Kari-stova i 1907. Då han stengde butikken i
Ullahammaren, starta
Knut K. Åkre opp med handel i nye lokale
rett ved sida av
bustadhuset Åkre i 1953. Der dreiv han
butikk saman med kona Olga
fram til 1972. Dermed var ein lang tradisjon med
handel i Ullahammaren
over. I tillegg dreiv Knut småsjøen
med "Trulsen".
Foto: Knut Hallvard Ulla - 1997 |
1976
Ulla-nausta
restaurert
Her ser du foto av
arbeidet med
å restaurere Ulla-nausta i 1976. Det var
mykje dugnadsinnsats som
låg bak. I tillegg var det leigd inn hjelp
frå ein fagmann,
Karl Aksnes. Det som vart gjort desse åra,
var svært viktig
for å ta vare på dette viktige
kulturminnet. Men vi
må hugse på at årleg vedlikehald
er heilt
nødvendig for å unngå ny
rasering.
Foto: Knut Hallvard Ulla - 1976 |
1979
Elias-buda rasert i
storm
Etter lang tid med
manglande
vedlikehald og uavklart kva som skulle skje med
Elias-buda, kom orkanen
i desember 1979 og feia buda over ende.
Elias-buda, eller
Gamlesjøbuda, som ho opphavleg heitte, var
det siste minnesmerke
av rekkja av sjøbuder langs strandkanten i
Ullahammaren. Namnet
hadde ho etter eigaren, Elias H. Flem,
Remme-Elias.
Foto: Per Ulla - 1980 |
1997
Første
Ulla-festen
Forløparen
til
Ulla-festen slik vi kjenner han,
var på Gunna-buda på Longva i 1995
etter invitasjon
frå Astri Eidseth Rygh og Hogne Rygh. Dei
som var heime på
Ulla, deltok på sparket. Den første
Ulla-festen arrangert
på Ullahammaren var i 1997 med langbord og
grilling. Så har det blitt ein tradisjon med
Ulla-fest siste
helga i juli. Einaste året Ulla-festen vart
avlyst, var i 1998
på grunn av dårleg
ver.
Foto: Knut Hallvard Ulla - 2000 |
2001 Ulla
Havsportsenter
Dei gamle
sjøbudene i
Ullahammaren var borte, og berre Åkre-buda
stod att då
Kirsten Berit og Andreas Ulla fekk løyve
til å restaurere
og utvide Åkrebuda til eit større
havsportsenter med
mellom anna dykking som aktivitet. Ulla
Havsportsenter har blitt ein
attraktiv feriestad for folk frå inn- og
utland som vil dykke,
fiske eller berre nyte ferien i ro.
Foto: Knut Hallvard Ulla - 2006 |